Waarheid is subjectief, dat weten we nu al. Maar we accepteren een waarheid enkel als ze is gebaseerd op echt bestaande situaties of elementen. Leugens worden afgekeurd en worden gezien als een zonde. Maar wil de mens niet belogen worden? Is hij niet gelukkig in een fantasie, die de werkelijkheid verhult of zelfs overstijgt? Bestaat er een god of is het een manier om samenlevingen te regelen? Beiden worden aanvaard als waarheid en dat zijn ze ook. Maar net als elke mening of elke interpretatie van de werkelijkheid of situaties, zijn ze waar en gelogen. Interpretatie is één van de mooiste factoren in het menselijk bestaan. De realiteit wordt bepaald door enkele factoren. Er is een grondslag, de materiële wereld. Maar belangrijker dan die grondslag is de interpretatie daarvan. De materie op zich heeft geen zin. Het is pas wanneer deze door iemand wordt geobserveerd en gezien als mogelijk werktuig of zelfs gevaar, dat deze materiële wereld een doel krijgt, een reden tot bestaan.
Hallucinaties zijn een voorbeeld van hoe subjectief een realiteit kan zijn. De persoon die ze ondergaat beziet ze hoogstwaarschijnlijk als een waarheid. Het feit dat anderen deze visioenen niet hebben, dompelt zijn realiteit niet als onbestaand. Een witte bus kan in een hallucinatie groen worden, maar maakt dit de groene bus een leugen? De benaming van kleuren is ook artificieel en taal is op zich een pure subjectieve structuur. Wij hebben een kat een kat genoemd, maar wie zegt dat het geen hond is? Alle mentale aanpassingen die we hebben gemaakt in de realiteit kunnen bezien worden als een grove leugen en een absolute waarheid.
De mens wil belogen worden, maar enkel en alleen als dit niet afdoet aan zijn eigen realiteit. Elk fictioneel verhaal is een leugen. De situaties zijn ontstaan in de dieptes van de schrijver zijn geest. De personages, alhoewel deze in alle toevalligheid overeen kunnen komen met mensen in de echte wereld, zijn niets anders dan fabricage en samenraapsels van kennissen, familie, stereotypes en literaire/poëtische inspiraties. Muziek net hetzelfde, alle liedjes die niet autobiografisch zijn, zijn ook creaties van een mens, een artiest. Het zijn verhalen op muziek en ze doen ons lachen, huilen of de pijn relativeren, maar ze zijn leugens niet te min. Bijna elke vorm van kunst is een interpretatie van het dagelijks leven, van de geschiedenis en van wat misschien nog komen kan. De leugen staat aan de basis van zowat alle meesterwerken, alle eendagsvliegen, alle amateur-hartenbrekers en alle rebellen. We gaan naar toneelstukken voor de kunst en voor belogen te worden. Om in een andere realiteit te belanden. Om ergens te komen waar we nog nooit zijn geweest en misschien zelfs nog een wijze les te leren gedurende. In alle contradictie leren we levenswijsheden die passen in onze realiteit uit de leugen van een ander.
De waarheid verkondingen is makkelijker dan het vertellen van een leugen. Morele druk, angst voor sociale gevolgen en het bedenken van de leugen zijn complexer en sterker dan zeggen wat iedereen uit zichzelf kan vaststellen. Een oplichter of welke leugenaar dan ook, zijnde professioneel of amateuristisch, gaat een grotere taak aan dan iemand die de waarheid vertelt. Het quasiwaterdicht maken en het behouden van de consistentie van de leugen doorheen de periode dat zij aan bod komt, vragen een doorzettingsvermogen en het onderdrukken van negatieve gevoelens vanuit het geweten.
Mensen lezen boeken, luisteren naar muziek, kijken naar kunstwerken en beseffen dat ze iets in zich opnemen dat niet strookt met de materiële wereld hoe ze toen was, hoe ze nu is of hoe ze misschien ooit zal zijn. Ze voelen zich niet belogen omdat ze de leugen opzoeken. Ze zoeken naar iets dieper of naar gewoon entertainment. We willen belogen worden. We willen ontsnappen uit de realiteit die we kennen om te leren omgaan met diegene waar we ons in bevinden. We willen weten dat er nog andere dingen zijn.
Het paradoxale is dat we dit soort leugens veredelen, terwijl we leugens in het dagdagelijkse leven meestal niet dulden. We voelen ons bedrogen, worden kwaad of zelfs verdrietig. Kunst kwetst ons niet omdat het niet direct op ons persoonlijke leven invloed heeft. We zoeken die leugens op en we stellen vertrouwen in auteurs, zangers en kunstenaars om ons die leugens voor te schotelen. Terwijl we van vrienden en familie verwachten dat zij ons de waarheid vertellen. Maar wat dan met leugentjes voor bestwil? Willen we dan ook niet in het dagelijkse leven voorgelogen worden? Of hebben we liever constante waarheid? Leugens houden ons in stand. We leren te relativeren, vergaren antwoorden en geven houvast en geborgenheid aan anderen. De leugen is één van de oudste machten van de beschaving. Het controleert levens en hele gemeenschappen, soms zelfs hun wereldvisie veranderend en hun geweten sussend.
De mens heeft leugens nodig om zichzelf te zijn en om de wereld aan te kunnen. Ik vloek niet op leugens. Ik moedig het aan. Het is een kunst om ze vol te houden en vraagt veel meer moeite dan het gewoon geven van de waarheid, al geeft ons geweten dit anders aan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten