Graviteit Vs. Lichtheid

Dit is een filosofische beschouwing die vertrekt vanuit De ondraaglijke lichtheid van het bestaan door Milan Kundera. Het is geschreven vanuit het standpunt van de zoon van Tomas: Mijn moeder heeft altijd voor mij gezorgd. Ze heeft me voedsel en onderdak gegeven. Maar die dingen heb ik niet als belangrijk opgevat. Ze waren daar gewoon en hadden geen sterke invloed op mijn levensvisie. Ze behoorden tot de lichtheid van mijn leven. Ze waren factoren die al op voorhand waren bepaald. Een moeder houdt van haar kind en ondersteunt het. Ze vormden de basis van iets dagelijks als het gezinsleven. Het feit dat mijn vader afwezig was, was abnormaal. Een kind heeft een vader en een moeder. De verstoring van die balans, van die basis, verandert indringend de normale gang van zaken. De levenswijze verandert. Dat gebrek aan een vader en die verstoring van de balans zorgden voor de graviteit in mijn wereld. Het leven is van nature licht, maar de het zijn de dingen die van de natuur afwijken die de wereld zwaar maken. Vroeger was er een vijver bij ons in de buurt. Er zwommen vissen in en er kwamen regelmatig wilde dieren drinken. Maar enkele jaren geleden werd een fabriek gebouwd in de buurt. De vissen stierven en kwamen aan het oppervlak drijven. De wilde dieren vluchtten weg door het geluid van de machines en door het gebrek aan voedsel. De vijver veranderde in een dode oase. Voor dat de fabriek kwam was het leven aan de vijver gevuld met lichtheid. Er stierven vissen en er stierven dieren, maar de schoonheid en de balans bleven intact. Het leven van de dieren wogen niet af tegenover de natuur. Ze waren te licht om cruciaal te zijn. De fabriek creëerde echter wel een graviteit. Zij hoorde daar niet. Ze was een factor die de balans verstoorde. De dood van e dieren werd daardoor ook belangrijk, want zij versterkten het beeld van de verwoeste schoonheid. De lichtheid bracht geluk en rust met zich mee en de graviteit veroorzaakte weemoed en verwarring. Ik ga niet zeggen dat lichtheid beter is, want het gaat vaak gepaard met onderappreciatie. Ik onderapprecieer mijn moeder ook. Maar de lichtheid die zij door haar aanwezigheid geeft, wordt teniet gedaan door de afwezigheid van mijn vader. Die afwezigheid was zelfs zo sterk dat ik van die lichtheid wilde vluchten. Net zoals de invloed van de mens het ‘es muss sein’ is van de natuur, is ook de graviteit het ‘es muss sein’ van de lichtheid. Er zullen altijd bedroevende en verwarrende gebeurtenissen zijn en die zullen altijd de lichtheid omkantelen. Het is pas wanneer we die graviteit ontkrachten verwerken dat we terug in lichtheid kunnen leven, alhoewel die nooit zo licht zal zijn als voorheen. Het ‘es muss sein’ van mijn leven was het hebben van enkel een moeder. De ontmoeting met mijn vader was dan ook een poging om die graviteit te ontkrachten. Ik ging vragen aan de fabriekseigenaar om zijn machines af te zetten. Ik had zelfs een petitie mee. Maar graviteit, die ontstaat vanuit het handelen van een persoon kan heel zelden worden ontkracht door het slachtoffer van die graviteit. Het enige wat ik kon doen was aan hem vragen die handeling te stoppen. Maar die keuze was nog altijd de zijne om te maken. Hij zag het terugnemen van zijn zoon als een last, die hij wou vermijden. Hij verkoos zijn lichtheid boven die van mij. Zo bleef zijn afwezigheid een graviteit. Hij had me duidelijk gezegd: “Es muss sein!” De fabriekseigenaar bleef rustig doordraaien. Maar net als die grond die hij vervuild, heeft ook mijn ziel een limiet. Op een bepaald moment is die grond gewoon te vervuild en hebben de anderen geleerd niet meer naar de vijver te gaan. Ze hebben geleerd dat hun lichtheid niet meer zal terugkeren, zo heb ik ook geleerd de afwezigheid van mijn vader niet te proberen accepteren, maar om de dingen die mijn moeder mij doet te negeren. Ik heb mezelf gezegd dat er geen lichtheid was, in de hoop de graviteit als basisidee op te nemen. Het leven is altijd zwaar en is altijd verwarrend. Door de weemoed uit de graviteit te halen is die niet meer bepalend voor mijn geschiedenis, want die is er niet om op terug te blikken. Er is enkel de verwarring die ontstaat uit de zwaarheid van het leven. De graviteit is niet langer het ‘es muss sein’ van de lichtheid, maar de graviteit is het ‘es muss sein’ van het leven.